PAŃSTWO, LEWICA, KOŚCIÓŁ
DATY
1573 — konfederacja warszawska — ustrojowa gwarancja pokoju między różnymi wyznaniami na terytorium I Rzeczypospolitej.
1648 — pokój westfalski kończy krwawą wojnę trzydziestoletnią. Zniesienie zasady cuius regio eius religio (czyja władza, tego religia).
1791 — amerykańska Karta Praw. W pierwszej poprawce do konstytucji USA zawarta jest gwarancja, że rząd federalny nie będzie narzucał ani propagował żadnej religii. Podobne idee głosiła wcześniej napisana przez Thomasa Jeffersona Deklaracja wolności religijnej stanu Wirginia.
1905 — francuski rząd wprowadza rozdział Kościoła od państwa, zapoczątkowując epokę „laickości”. Kościół katolicki traci wpływ na sferę publiczną, zwłaszcza w obszarze edukacji. Pozbawienie Kościoła wpływu na państwo było reakcją na sprawę Dreyfusa, kiedy antysemicka nagonka rozpętana przez środowiska kościelne i monarchistyczne zagroziła podstawom III Republiki.
1925 — konkordat między II Rzeczpospolitą a Stolicą Apostolską. Konkordat zostanie złamany przez Watykan w roku 1939, kiedy Pius XII mianuje bez konsultacji z rządem RP niemieckich administratorów apostolskich w diecezjach wcielonych przez nazistów do III Rzeszy.
1947 — prześladowania Kościoła przez władze; aresztowania księży i świeckich działaczy katolickich, ograniczenie swobód sprawowania kultu, konfiskaty majątku, delegalizacja organizacji i pism katolickich, odebranie Kościołowi „Caritas”.
1950 — kard. Wyszyński podpisuje „Porozumienie między państwem a Kościołem”, oznaczające ustępstwa na rzecz władz.
1953 — Rada Państwa ogłasza dekret o „tworzeniu, obsadzaniu i znoszeniu duchownych stanowisk kościelnych”. Prymas uznał, że takie posunięcie ze strony państwa jest niedopuszczalne, i wydał słynny memoriał „Non possumus”. Za ten znak sprzeciwu kard. Wyszyński był przez 3 lata internowany.
1977 — Adam Michnik publikuje książkę Kościół, lewica, dialog. W latach 70. dochodzi do zbliżenia Kościoła, w którym pojawił się nurt myślenia personalistycznego, z antykomunistyczną opozycją, ochrzczoną przez Michnika mianem „lewicy laickiej”.
1978 — kardynał Karol Wojtyła, metropolita krakowski, zostaje papieżem. Już w 1979 roku przyjeżdża do pogrążonej w kryzysie politycznym i ekonomicznym Polski, ze swoją pierwszą pielgrzymką. Rok później powstaje Solidarność.
1990 — Ministerstwo Edukacji Narodowej wydaje instrukcję,na podstawie której religia stała się przedmiotem obowiązkowym. Dzisiaj status katechezy szkolnej uregulowany jest już ustawowo.
1991 — powstaje Radio Maryja — katolicki głos w twoim domu. Szefem toruńskiej rozgłośni zostaje o. Tadeusz Rydzyk, charyzmatyczny zakonnik z zakonu redemptorystów. Radio szybko zdobywa słuchaczy — są to przede wszystkim osoby starsze, samotne, zepchnięte na margines w wyniku zmian ustrojowych i kapitalistycznej transformacji początku lat 90.
1992 — Sejm przyjmuje ustawę o radiofonii i telewizji. W myśl jej przepisów audycje nie mogą naruszać uczuć religijnych odbiorców. Jednocześnie w programach publicznej radiofonii i telewizji nakazano respektować te wartości chrześcijańskie, które pokrywają się z uniwersalnymi zasadami etyki. W 1994 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ustawa jest zgodna z Konstytucją.
1993 — Stolica Apostolska i rząd RP podpisują konkordat.
1997 — Polska przyjmuje Konstytucję. Zgodnie z preambułą Konstytucję ustanawia „Naród Polski — wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i niepodzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł”.
1999 — Jan Paweł II, jako pierwszy papież w historii, odwiedził parlament świeckiego państwa. Przemawiając do polskich parlamentarzystów, przywołał słowa z encykliki Veritatis splendor, które do dziś budzą kontrowersje: „Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”.
2005 — śmierć Jana Pawła II. W Polsce ogłoszona zostaje żałoba narodowa.