POLITYKA HISTORYCZNA LEWICY
PYTANIA I ODPOWIEDZI
Czy lewica to tylko PRL?
Polityczna historia lewicy w Polsce sięga XIX wieku, a obecne w historii polski tradycje, z którymi lewica może się identyfikować, jak np. tolerancja religijna czy budowa państwa ponadnarodowego, są jeszcze wcześniejsze. Lewicowe idee polityczne i ruchy społeczne towarzyszyły walkom o niepodległość, a w dwudziestoleciu międzywojennym organizacje lewicowe były siłami sprzeciwiającymi się tendencjom autorytarnym i nacjonalistycznym. W PRL-u dzieje lewicy to nie tylko historia partii rządzącej, ale także opozycji demokratycznej i robotniczych ruchów protestu.
Czy należy przeprowadzić lustrację?
Lewicowa polityka historyczna opiera się na dążeniu do rozpoznania mechanizmów ograniczania wolności. Dlatego lustracja, jako badanie sposobów, w jakie służba bezpieczeństwa zniewalała ludzi i wpisywała ich w system kontroli państwa nad różnymi sferami życia społecznego, powinna mieć miejsce. Jednocześnie lustrowanie, jako wskazywanie zdrajców wspólnoty narodowej i ich moralne piętnowanie, jest dla lewicy nie do zaakceptowania.
Czy komunizm jest tak samo zły jak nazizm?
Komunizm doprowadził do niezaprzeczalnych zbrodni, jednak nie można go stawiać na równi z faszyzmem. Komunizm odwoływał się do uniwersalnych wartości, takich jak wolność, równość i sprawiedliwość dla wszystkich ludzi. W imię tych samych wartości, które legły u podstaw komunizmu, można było dokonać jego krytyki. Dokonanie takiej samej operacji w przypadku nazizmu nie jest możliwe — jeśli ostatecznym celem jest wzmocnienie jednej rasy, to wszelkie służące temu środki, a więc także zbrodnie, mogą zostać zaakceptowane w ramach faszystowskiej ideologii.
Czy należy burzyć pomniki? Zmieniać nazwy ulic?
Wszystko zależy od pomnika czy patrona ulicy. Jeśli pomnik upamiętnia zbrodniarzy albo osoby nawołujące do nienawiści między ludźmi ze względu na cechy, których ludzie nie wybierają, jak np. pochodzenie narodowe i etniczne lub płeć, to takie pomniki należy likwidować. Pomnikiem takim jest z pewnością pomnik Romana Dmowskiego w Warszawie. Obok Urzędu Rady Ministrów nie powinien stać pomnik polityka odwołującego się w swych sympatiach do rasizmu, nawołującego do oczyszczania Polski z mniejszościnarodowych i sympatyzującego z antysemickimi działaniami Hitlera.
Sam fakt, że ulica nosi imię działacza komunistycznego, nie może być powodem jej zmiany.
Czy należy pisać wspólne europejskie podręczniki do historii?
Wspólne podręczniki do historii to szansa na stworzenie wspólnej historii Europy, w której będzie miejsce na opis uniwersalnych procesów kształtujących dzieje kontynentu, takich jak chrystianizacja, reformacja, rozwój kapitalizmu czy demokratyzacja. Obok tych procesów powinno znaleźć się w nich miejsce dla opisu specyfiki historycznej narodów i regionów. Takie pisanie historii nie jest zagrożeniem dla tożsamości narodowych, ale poszerza wiedzę o nas samych jako członkach wspólnot narodowych oraz jako o osobach wierzących i niewierzących, kobietach i mężczyznach, przedstawicielach różnych klas społecznych.
