RÓWNY STATUS KOBIET I MĘŻCZYZN
SŁOWNIK
dyskryminacja ze względu na płeć — nierówne, gorsze traktowanie, którego nie można wyjaśnić obiektywnymi przyczynami ani które nie jest prawnie usprawiedliwione.
- bezpośrednia — wymierne, gorsze traktowanie osób o określonej płci,
- pośrednia — taka, w której pozornie neutralne prawo powoduje określone negatywne skutki dla jednej z płci. Na przykład nieproporcjonalnie niższa płaca dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin. Pozornie dotyczy wszystkich, ale najczęściej dotyka kobiet wychowujących dzieci.
dyskryminacja pozytywna — wprowadzenie tymczasowych regulacji, które doprowadzą do faktycznej równości kobiet i mężczyzn (np. kwoty).
gender — płeć kulturowa (w odróżnieniu od biologicznej) — cechy i zachowania nabyte w toku wychowania/socjalizacji uznawane w danej kulturze za odpowiednie dla kobiety lub mężczyzny.
gender mainstreaming — przyjęte w Unii Europejskiej głównonurtowe podejście do kwestii równouprawnienia, w Polsce niemal nieobecne. Chodzi o świadome i systematyczne włączanie problematyki płci do głównego nurtu życia społecznego, do polityki i strategii państwa we wszystkich etapach, tj. podczas planowania, wdrażania i ewaluacji.
kwota, systemy kwotowe — określony procentowo udział każdej z płci, jaki ma jej przypaść w obsadzie stanowisk, urzędów lub dostępie do zasobów. Celem jest skorygowanie istniejącej nierównowagi w gremiach decyzyjnych lub w dostępie do rynku pracy czy szkoleń.
„lepka podłoga” — pojęcie odnoszące się do zawodów o niskim dochodzie lub prestiżu, w ramach których nie ma większych możliwości awansu, a które w dużym stopniu zdominowane są przez kobiety (sekretarki, urzędniczki, kosmetyczki etc.)
parytet — równy udział (50:50) obu płci w gremiach decyzyjnych.
prawa reprodukcyjne — część praw człowieka uznana w ustawodawstwach krajowych i w międzynarodowych dokumentach praw człowieka. Prawa te opierają się na uznaniu fundamentalnego prawa wszystkich par i jednostek do swobodnego i odpowiedzialnego decydowania, ile, kiedy i w jakich odstępach czasu chcą miećdzieci, jak również do informacji i środków umożliwiających osiągnięcie tego celu; prawa do możliwie najlepszego zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego; prawa do podejmowania decyzji w sprawach reprodukcji w sposób wolny od dyskryminacji, przymusu i przemocy. (Platforma Działania — dokument końcowy IV Światowej Konferencji ONZ w sprawie Kobiet, Pekin 1995, art. 94)
seksizm — przekonanie, niekoniecznie do końca świadome, o wyższości jednej płci nad drugą (biologicznej, intelektualnej, moralnej lub ustanowionej przez Boga); dyskryminacja osób wynikająca z owego przekonania.
„szklany sufit” — niewidoczne (tj. niewynikające z przyczyn formalnych) bariery utrudniające albo uniemożliwiające kobietom awans.
